Szukaj dochodzeń

Europejska Rzecznik Praw Obywatelskich od dawna uznaje efekt „drzwi obrotowych”, tj. przechodzenie urzędników publicznych do sektora prywatnego, za zjawisko, które może potencjalnie naruszyć zaufanie publiczne, jeżeli nie jest odpowiednio zarządzane.

Celem przedmiotowego dochodzenia z własnej inicjatywy było sprawdzenie, jak Europejski Bank Centralny (EBC) radzi sobie z efektem „drzwi obrotowych” dotyczącym rotacji jego pracowników.

Biorąc pod uwagę rolę EBC w zapewnianiu stabilności cen oraz nadzorowaniu instytucji finansowych i kredytowych, wszelkie przejścia (byłych) pracowników EBC do prywatnych instytucji finansowych lub kredytowych, w szczególności tych podlegających nadzorowi EBC, mogą powodować konflikt interesów i ryzyko utraty reputacji, a także wywoływać niepokój opinii publicznej.

Dochodzenie prowadzone przez Rzecznik obejmowało ocenę jednego konkretnego przypadku, który wzbudził niepokój opinii publicznej, a także przegląd 26 przypadków wniosków pracowników o podjęcie działalności zawodowej w czasie urlopu bezpłatnego lub po zakończeniu pracy w EBC. We wszystkich, z wyjątkiem jednych, przejrzanych aktach wskazano, że pracownicy EBC przeszli do sektora prywatnego, w tym do podmiotów i banków podlegających nadzorowi EBC.

Rzecznik doszła do wniosku, że EBC powinien stosować bardziej zdecydowane podejście w odniesieniu do efektu „drzwi obrotowych”, tj. przechodzenia swoich (byłych) pracowników średniego i wyższego szczebla do miejsc pracy w sektorze prywatnym, zwłaszcza w branży finansowej.

Aby zaradzić niedociągnięciom, które pojawiły się w tym konkretnym przypadku, a także bardziej ogólnie w sposobie, w jakim EBC radzi sobie z tym wyzwaniem, Rzecznik przedstawiła szereg sugestii dotyczących tego, jak EBC może wzmocnić swoje zasady, także w kontekście trwającego przeglądu zasad etyki EBC.

W szczególności EBC powinien rozszerzyć grono tych pracowników, którzy podlegają bardziej rygorystycznym wymogom dotyczącym powiadamiania lub możliwości odstąpienia od umowy, lub też zdecydować się na wprowadzenie ogólnego minimalnego wymogu dla wszystkich pracowników, podobnego do postanowień regulaminu pracowniczego UE dotyczących działalności zawodowej po zakończeniu pełnienia urzędu.

EBC powinien również wydłużyć z sześciu miesięcy do jednego roku zakaz lobbowania przez byłych pracowników EBC wyższego szczebla na rzecz swoich byłych współpracowników.

EBC powinien dalej usprawniać monitorowanie przestrzegania przez (byłych) pracowników obowiązków w zakresie etyki zawodowej oraz warunków nałożonych przez EBC, na przykład poprzez upublicznianie warunków udzielania zezwoleń na działalność po ustaniu zatrudnienia byłych pracowników wyższego szczebla, tak aby możliwe było sygnalizowanie domniemanych naruszeń.

Rzecznik zasugerowała ponadto, że w przypadku gdy EBC uzna, iż wniosek pracownika o podjęcie działalności zawodowej w czasie urlopu bezpłatnego stwarza ryzyko, którego nie można odpowiednio zminimalizować za pomocą ograniczeń, lub gdy ograniczenia nie mogą być skutecznie monitorowane lub egzekwowane, EBC nie powinien pozytywnie rozpatrzeć takiego wniosku.

 

Skarga dotyczyła odmowy udzielenia przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB) publicznego dostępu do protokołów głosowania Rady Organów Nadzoru (Rada) nad dwoma projektami zaleceń dotyczących naruszenia prawa Unii. Zalecenia dotyczące naruszenia prawa Unii mogą być wydawane w następstwie dochodzeń prowadzonych przez EUNB w sprawie potencjalnych naruszeń prawa Unii przez krajowe organy nadzoru. Przedmiotowe projekty zaleceń, skierowane do organów nadzoru Malty, Danii i Estonii, dotyczyły domniemanego prania pieniędzy przez maltański Pilatus Bank i estoński oddział duńskiego Danske Bank.

Skarżący zarzucił również istnienie konfliktu interesów, ponieważ podejrzewał, że członkowie Rady reprezentujący krajowe organy nadzoru Malty, Danii i Estonii brali udział w odnośnych głosowaniach.

W odpowiedzi na wstępną ocenę sprawy przez Europejską Rzecznik Praw Obywatelskich EUNB udostępnił dwa przedmiotowe protokoły głosowania. Rzecznik z zadowoleniem przyjęła ten krok i uznała, że ujawniając dokumenty, EUNB rozwiązał ten aspekt skargi. Rzecznik jest zdania, że ujawnianie takich protokołów głosowania pomaga zapewnić, by członkowie Rady EUNB działali niezależnie i w interesie UE. Rzecznik zachęca EUNB do podejmowania takich działań w przyszłości.

Jeśli chodzi o kwestię konfliktu interesów, kontrola dokumentów przeprowadzona przez zespół dochodzeniowy Europejskiej Rzecznik Praw Obywatelskich ujawniła, że członkowie Rady, o których mowa, rzeczywiście głosowali nad tym, czy EUNB powinien wydać zalecenie dotyczące naruszenia prawa Unii w odniesieniu do ich własnych organów nadzoru. Chociaż EUNB stwierdził, że obowiązujące wówczas przepisy nie przewidywały wyłączenia z głosowania żadnego z członków Rady, Rzecznik uznała, iż wymóg działania w sposób niezależny i w interesie UE oznacza, że członkowie Rady nie powinni byli głosować.

Ponieważ EUNB przyjął w styczniu 2020 r. nowy regulamin wewnętrzny Rady i nową politykę w zakresie konfliktu interesów dla osób niebędących pracownikami, które wydają się zapobiegać ponownemu wystąpieniu sytuacji konfliktu interesów, Rzecznik uważa, że na tym etapie nie ma potrzeby prowadzenia dalszych dochodzeń. W związku z tym Rzecznik zamknęła dochodzenie, ponownie wyrażając zadowolenie ze znacznego postępu, jaki poczyniono dzięki gotowości organów zarządzających EUNB do zapewnienia większej przejrzystości.