Onderzoeken doorzoeken

De zaak betrof een verzoek om toegang van het publiek tot de delen van een aanvraag voor een vergunning voor het in de handel brengen van een mRNA-vaccin tegen COVID-19, waarin uitvoerig wordt uitgelegd hoe het vaccin wordt vervaardigd. EMA weigerde toegang tot de documenten te verlenen omdat het van mening was dat de openbaarmaking ervan de commerciële belangen van de fabrikant zou ondermijnen en omdat er geen hoger openbaar belang was om de documenten openbaar te maken.

De Ombudsman is het ermee eens dat de informatie in de gevraagde documenten commerciële informatie is in de zin van het EU-recht, aangezien kennis daarvan concurrerende fabrikanten zou helpen. Wat betreft de vraag of er een hoger openbaar belang is om de documenten openbaar te maken, zijn er weliswaar redenen waarom informatie over de veiligheid en werkzaamheid van een geneesmiddel (bijvoorbeeld de resultaten van klinische proeven) altijd openbaar moet worden gemaakt, maar dit geldt doorgaans niet voor gedetailleerde informatie over de wijze waarop een geneesmiddel wordt vervaardigd.

Bij de beoordeling van het openbaar belang bij de openbaarmaking van de productiegegevens in deze zaak merkt de Ombudsman op dat het EMA wel samenvattingen van de productiegegevens openbaar maakt.

De Ombudsman erkent het gevoel van klager dat er in deze zaak sprake is van bredere openbare belangen, maar is van mening dat deze grotendeels politieke kwesties betreffen die moeten worden behandeld door de politiek verantwoordelijken.

De Ombudsman oordeelde derhalve dat het standpunt van het EMA in overeenstemming was met de jurisprudentie van de EU en sloot het onderzoek af zonder wanbeheer vast te stellen.

De klager vroeg om toegang tot documenten met betrekking tot 1,5 miljoen medische mondmaskers die de Commissie in een vroeg stadium van de COVID-19-pandemie had gekocht en die niet aan de vereiste kwaliteitsnormen voldeden. De Commissie heeft in totaal 134 documenten opgespoord en gaf ruime openbare toegang, hoewel het tien maanden duurde voor de klager een definitief antwoord kreeg. De klager was het niet eens met de weigering van de Commissie om toegang te geven tot (delen van) twaalf documenten en in het bijzonder het feit dat zij zich beriep op de noodzaak om de commerciële belangen van de desbetreffende fabrikant te beschermen.

De Ombudsman heeft vastgesteld dat de desbetreffende informatie redelijkerwijs niet als commercieel gevoelig kon worden beschouwd in de zin van de voorschriften inzake de toegang van het publiek tot documenten van de EU. Zij wees er voorts op dat de desbetreffende informatie, zelfs indien men zou aanvaarden dat de Commissie zich redelijkerwijs kon beroepen op de uitzondering voor de bescherming van commerciële belangen, betrekking heeft op producten die de EU met het geld van de belastingbetaler heeft gekocht om de volksgezondheid te beschermen tijdens de ernstigste wereldwijde gezondheidscrisis in meer dan honderd jaar. Gezien het feit dat zich problemen met de gekochte mondmaskers hebben voorgedaan, is de Ombudsman van mening dat er zwaarwegende redenen van openbaar belang zijn om te weten welke stappen er zijn ondernomen om te waarborgen dat er geen gebrekkige mondmaskers in omloop werden gebracht en gebruikt.

De Ombudsman heeft derhalve het standpunt ingenomen dat de weigering van de Commissie om in dit geval openbare toegang te verlenen, getuigde van wanbeheer. Zij heeft de Commissie aanbevolen haar standpunt te heroverwegen om aanzienlijk meer, of zelfs volledige, toegang te verlenen tot de desbetreffende documenten.