Tiftix ta’ inkjesti

L-Ombudsman Ewropew ilha li identifikat ir-“revolving doors”, fejn uffiċjali pubbliċi jmorru jaħdmu fis-settur privat, bħala fenomenu li potenzjalment jista’ jagħmel ħsara lill-fiduċja pubblika jekk dan ma jiġix indirizzat kif xieraq.

Din l-inkjesta fuq inizjattiva proprja fittxet li tħares lejn kif il-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) jindirizza ċ-ċaqliq magħruf bħala revolving doors tal-membri tal-persunal tiegħu.

Peress li r-rwol tal-BĊE huwa li tiġi żgurata l-istabilità fil-prezzijiet u li l-istituzzjonijiet finanzjarji u ta’ kreditu jiġu sorveljati, kwalunkwe ċaqliqa minn (eks) membri tal-persunal tal-BĊE għal istituzzjonijiet finanzjarji jew ta’ kreditu privati, b’mod partikolari dawk li jaqgħu taħt is-superviżjoni tal-BĊE, tista’ toħloq kunflitt ta’ interess u riskji għar-reputazzjoni, u tikkawża inkwiet pubbliku.

L-inkjesta tal-Ombudsman evalwat każ speċifiku wieħed, li kien qajjem tħassib pubbliku, u analizzat ukoll 26 każ ta’ talbiet minn membri tal-persunal biex iwettqu attivitajiet okkupazzjonali, jew waqt li jkunu fuq liv bla ħlas jew wara li jispiċċaw mix-xogħol mal-BĊE. Fil-fajls analizzati kollha minbarra wieħed, membri tal-persunal tal-BĊE ċċaqalqu għas-settur privat, inklużi entitajiet u banek li huma taħt is-superviżjoni tal-BĊE.

L-Ombudsman ikkonkludiet li l-BĊE għandu japplika approċċ aktar robust fir-rigward taċ-ċaqliq magħruf bħala revolving doors tal-(eks) persunal tiegħu f’pożizzjoni intermedja u superjuri għal xogħlijiet fis-settur privat, b’mod partikolari fl-industrija finanzjarja.

Biex jiġu indirizzati n-nuqqasijiet li oriġinaw fil-każ individwali u b’mod aktar ġenerali minn kif il-BĊE jindirizza din l-isfida, l-Ombudsman għamlet serje ta’ suġġerimenti dwar kif il-BĊE jista’ jsaħħaħ ir-regoli tiegħu, inkluż fil-kuntest tar-reviżjoni li għaddejja tal-Qafas tal-Etika tal-BĊE.

Speċifikament, il-BĊE għandu jwessa’ l-ambitu ta’ dak il-persunal li huwa suġġett għal rekwiżiti aktar stretti ta’ notifika u/jew ta’ preklużjoni jew jagħżel rekwiżit minimu ġenerali għall-persunal kollu bħad-dispożizzjonijiet tar-Regolamenti tal-Persunal tal-UE relatati ma’ attivitajiet okkupazzjonali wara s-servizz.

Il-BĊE għandu wkoll itawwal, minn sitt xhur għal sena, il-projbizzjoni li eks membri tal-persunal anzjani tal-BĊE jagħmlu lobbjar lill-eks kollegi tagħhom.

Il-BĊE għandu jkompli jtejjeb il-monitoraġġ tiegħu tal-konformità ta’ (eks) membri tal-persunal mal-obbligi tal-etika tagħhom u mal-kundizzjonijiet imposti mill-BĊE, pereżempju billi jagħmel pubbliċi l-kundizzjonijiet għall-awtorizzazzjoni tal-attivitajiet ta’ wara l-impjieg ta’ eks membri tal-persunal anzjani sabiex ikun jista’ jiġi identifikat l-allegat ksur.

Barra minn hekk, l-Ombudsman issuġġeriet li, meta l-BĊE jikkunsidra li talba minn membru tal-persunal biex iwettaq attività okkupazzjonali waqt li jkun fuq liv bla ħlas toħloq riskji li ma jistgħux jiġu mitigati b’mod adegwat minn restrizzjonijiet jew meta r-restrizzjonijiet ma jistgħux jiġu mmonitorjati jew infurzati b’mod effettiv, huwa ma għandux jawtorizza talba bħal din.

L-ilment kien jikkonċerna r-rifjut tal-Awtorità Bankarja Ewropea (EBA) li tagħti aċċess pubbliku għar-riżultati tal-votazzjonijiet tal-Bord tas-Superviżuri tagħha (Bord) dwar żewġ abbozzi ta’ rakkomandazzjonijiet ta’ Ksur tad-Dritt tal-Unjoni (BUL). Ir-rakkomandazzjonijiet BUL jistgħu jsiru wara investigazzjonijiet mill-EBA tal-ksur potenzjali tad-dritt tal-UE mill-awtoritajiet superviżorji nazzjonali. L-abbozz tar-rakkomandazzjonijiet BUL inkwistjoni, indirizzati lill-awtoritajiet superviżorji ta’ Malta, tad-Danimarka u tal-Estonja, kienu relatati mal-allegat ħasil tal-flus mill-Bank Pilatus ta’ Malta u l-fergħa Estonjana tad-Danske Bank Daniż.

L-ilmentatur allega wkoll li kien hemm kunflitti ta’ interess peress li huwa ssuspetta li l-membri tal-Bord li jirrappreżentaw l-awtoritajiet superviżorji nazzjonalii ta’ Malta, tad-Danimarka u tal-Estonja kienu pparteċipaw fil-votazzjonijiet rilevanti.

Bi tweġiba għall-valutazzjoni preliminari tal-Ombudsman tal-każ, l-EBA żvelat iż-żewġ riżultati tal-votazzjoni inkwistjoni. L-Ombudsman laqgħet dan il-pass u kkunsidrat li, billi żvelat d-dokumenti, l-EBA solviet dan l-aspett tal-ilment. L-Ombudsman hija tal-fehma li l-iżvelar tat-tali riżultati tal-votazzjoni jgħin biex jiżgura li l-membri tal-Bord tal-EBA jaġixxu b’mod indipenedenti u fl-interess tal-UE. Hija tħeġġeġ lill-EBA tagħmel hekk fil-futur.

Dwar il-kwistjoni tal-kunflitt ta’ interess, l-ispezzjoni tad-dokumenti mit-tim ta’ inkjesta tal-Ombudsman sabet li l-membri tal-Bord inkwistjoni kienu tassew ivvotaw dwar jekk l-EBA għandhiex toħroġ rakkomandazzjoni BUL li tikkonċerna l-awtoritajiet superviżorji nazzjonali rispettivi tagħhom stess. Filwaqt li l-EBA qalet li r-regoli fis-seħħ dak iż-żmien ma kienux jipprevedu li xi membru tal-Bord jiġi eskluż mill-votazzjoni, l-Ombudsman kienet tal-fehma li r-rekwiżit li jaġixxu b’mod indipendenti u fl-interess tal-UE kien ifisser li l-membri tal-Bord ma misshomx ivvutaw.

Peress li f’Jannar 2020 l-EBA adottat regoli tal-proċedura ġodda għall-Bord tagħha u politika ġdida dwar il-kunflitti ta’ interess għal min mhux parti mill-persunal, li jidher li jipprevjenu li terġa’ tqum sitwazzjoni ta’ kunflitt ta’ interess, l-Ombudsman tikkunsidra li l-ebda inkjesta ulterjuri ma hija ġustifikata f’dan l-istadju. B’hekk, hija għalqet l-inkjesta, u mill-ġdid laqgħet il-progress sinifikanti li sar b’riżultat tar-rieda tal-entitajiet governattivi tal-EBA li jħaddnu trasparenza akbar.