Cuardaigh fiosrúcháin

Toisc go bhfuil cumhachtaí níos mó á gcur ar iontaoibh an Aontais Eorpaigh i gcónaí i réimsí idir chosaint agus chúram sláinte, tá muinín an phobail as an riarachán riachtanach. Is mór an dochar a dhéantar mar gheall ar aon dearcadh go mbíonn seirbhísigh phoiblí sa tóir ar leasanna príobháideacha a thagann salach ar a gcuid oibre poiblí. Tá feiniméan na ‘ndoirse imrothlacha’ sainaitheanta le fada ag an Ombudsman Eorpach mar cheann a d’fhéadfadh dochar a dhéanamh do mhuinín an phobail mura ndéantar é a bhainistiú go himleor. Is féidir le líon beag gluaiseachtaí ardphróifíle fiú míshuaimhneas suntasach poiblí a chruthú agus damáiste a dhéanamh do chlú. D’fhéachadh san fhiosrúchán straitéiseach sin ar 100 comhad um ‘dhoras imrothlach’ de chuid an Choimisiúin Eorpaigh chun réimsí ina bhfuil feabhas de dhíth a shainaithint agus chun treoir a thabhairt don chuid eile de riarachán an Aontais don todhchaí.

Fuarthas fíorfheabhsuithe i bhfiosrúchán an Ombudsman ón uair dheireanach a scrúdaigh sí an cheist, lena n‑áirítear treoir ar conas scrúduithe níos déine a dhéanamh ar gach gluaiseacht.

É sin ráite, i gcásanna áirithe, d’fhaomh an Coimisiún iarratais ó iarbhaill foirne shinsearacha chun dul i mbun gníomhaíochtaí, d’ainneoin amhrais i dtaobh an maolódh na coinníollacha a fhorchuirfí ar na bearta na rioscaí a d’fhéadfadh a bheith ann (amhail coinbhleachtaí leasa agus rochtain ar eolas nó ar theagmhálaithe laistigh den riarachán). Creideann an tOmbudsman nár cheart bearta dá leithéid a údarú ach nuair is féidir an ghníomhaíocht a dhéanamh faoi réir srianta lena maolófaí na rioscaí go leordhóthanach agus a bhféadfaí monatóireacht agus forfheidhmiú inchreidte a dhéanamh ina leith.

I gcás nach féidir srianta agus forfheidhmiú mar sin a dhéanamh, ba cheart don Choimisiún cosc sealadach a chur ar iarbhaill foirne na poist atá beartaithe a ghlacadh. Mura ndéantar amhlaidh, beidh an baol ann go ndéanfaí tearcmheastachán ar na héifeachtaí díobhálacha le himeacht ama a bheadh i gceist dá soláthródh oifigigh den sórt sin a gcuid eolais agus a líonraí do réimsí gaolmhara san earnáil phríobháideach, agus an dochar do chlú an Aontais lena mbaineann.

Agus gníomhaíocht lena mbaineann bearta maolaithe á bhfaomhadh, ba cheart don Choimisiún iniúchadh a dhéanamh ar an raon iomlán beart atá ar fáil. Mar shampla, chun post nua a fhaomhadh, d’fhéadfadh an Coimisiún a chur de choinníoll ar an mball foirne gealltanas a fháil ón bhfostóir nua go ndéanfaí na srianta arna bhforchur ag an gCoimisiún a fhógairt go poiblí ar shuíomh gréasáin an fhostóra nua. Ba cheart don Choimisiún a cheangal ar an mball foirne/ar an iarbhall foirne, ar a laghad, fianaise a chur isteach go ndearnadh na srianta arna bhforchur a roinnt leis an bhfostóir nua.

De bharr na ndeacrachtaí a bhí ag an gCoimisiún maidir le faireachán a dhéanamh ar chomhlíonadh, bhí ar an Ombudsman a moladh a athdhearbhú go ndéanfadh an Coimisiún faisnéis a fhógairt go poiblí ar bhealach níos tráthúla maidir le gníomhaíochtaí iarsheirbhíse uile iarbhall foirne sinsearach a ndéanann sé measúnú orthu. Chuirfeadh sé sin feabhas ar ghrinnscrúdú poiblí ar na cinntí sin, rud atá riachtanach agus faireachán á dhéanamh.

 

Tá ‘doirse imrothlacha’ aitheanta le fada ag an Ombudsman Eorpach, trína n-aistríonn oifigigh phoiblí chuig an earnáil phríobháideach, mar fheiniméan a d’fhéadfadh dochar a dhéanamh d’iontaoibh an phobail mura ndéantar é a bhainistiú i gceart.

Bhí sé mar aidhm ag an bhfiosrúchán féintionscanta seo féachaint ar an gcaoi a ndéileálann an Banc Ceannais Eorpach (BCE) le gluaiseachtaí dorais imrothlaigh dá chomhaltaí foirne.

I bhfianaise ról an BCE maidir le cobhsaíocht praghsanna a áirithiú agus maoirseacht a dhéanamh ar institiúidí airgeadais agus creidmheasa, d’fhéadfadh míshuaimhneas poiblí, coinbhleacht leasa agus rioscaí do cháil a bheith ag baint le haon aistriú ó (iar) chomhaltaí foirne BCE chuig institiúidí airgeadais nó creidmheasa príobháideacha, go háirithe iad siúd a thagann faoi mhaoirseacht an BCE.

Rinne fiosrúchán an Ombudsman measúnú ar chás sonrach amháin, a d’ardaigh imní an phobail, agus rinne sé athbhreithniú freisin ar 26 cás d’iarrataí ó bhaill foirne dul i mbun gníomhaíochtaí ceirde, agus iad ar saoire gan phá nó tar éis dóibh obair a chríochnú leis an BCE. I ngach comhad seachas comhad amháin arna n-athbhreithniú, bhog baill foirne an BCE chuig an earnáil phríobháideach, lena n-áirítear eintitis agus bainc atá faoi mhaoirseacht an BCE.

Bhain an tOmbudsman de thátal as gur cheart don BCE cur chuige níos láidre a chur i bhfeidhm maidir le haistriú dorais imrothlaigh dá (iar)fhoireann ag céimeanna meánacha agus sinsearacha go poist san earnáil phríobháideach, go háirithe sa tionscal airgeadais.

Chun aghaidh a thabhairt ar easnaimh a d’eascair sa chás aonair agus ar bhealach níos ginearálta sa chaoi a dtéann an BCE i ngleic leis an dúshlán seo, leag an tOmbudsman amach sraith moltaí maidir le conas is féidir leis an BCE a rialacha a neartú, lena n-áirítear i gcomhthéacs an athbhreithnithe leanúnaigh ar Chreat Eitice an BCE.

Go sonrach, ba cheart do BCE raon feidhme na mball foirne sin atá faoi réir ceanglas fógartha agus/nó mharana níos déine a leathnú nó íoscheanglas ginearálta a roghnú maidir le gach ball foirne atá ar aon dul le forálacha Rialacháin Foirne an Aontais Eorpaigh a bhaineann le gníomhaíochtaí gairme iarseirbhíse.

Ba cheart do BCE an tréimhse dianchoisc ar iarchomhaltaí foirne sinsearacha BCE brústocaireacht a dhéanamh ar a n-iar-chomhghleacaithe, ó shé mhí go bliain amháin, a shíneadh freisin.

Ba cheart do BCE tuilleadh feabhais a chur ar a fhaireachán ar chomhlíonadh (iar)chomhaltaí foirne a n-oibleagáidí eitice agus a gcoinníollacha arna bhforchur ag BCE, mar shampla trí na coinníollacha a phoibliú maidir le gníomhaíochtaí iarfhostaíochta iarchomhaltaí foirne sinsearacha a údarú ionas go bhféadfaí sáruithe líomhnaithe a chur in iúl.

Mhol an tOmbudsman ina theannta sin, i gcás ina measann an BCE go bhfuil iarratas ó bhall foirne dul i mbun gníomhaíochta ceirde agus é ar saoire gan phá ina riosca nach féidir a mhaolú go leordhóthanach trí shrianta nó nuair nach féidir faireachán nó forghníomhú éifeachtach a dhéanamh ar shrianta, nár cheart dó iarratas den sórt sin a údarú.

 

The case concerned the decision of the European Investment Bank to approve a request made by a former vice-president and member of its Management Committee (MC) (the ‘former VP’) to become a non-executive board member of a Spanish energy utility company, which received loans from the EIB.

The complainants, two Members of the European Parliament, raised concerns that the move gave rise to the risk of conflicts of interest. The EIB argued that the former VP had not been involved in the negotiation and implementation of the financing agreements between the EIB and the company.

The Ombudsman found that, in approving the move, the EIB did not properly manage the risk of conflicts of interest to which the former VP’s request arguably gave rise. However, given the EIB has, in the meantime, made improvements to the relevant ethics rules to address these matters, the Ombudsman determined that no further inquiries were justified.

Nonetheless, the Ombudsman made suggestions for improvement with a view to strengthening how the EIB assesses ‘revolving door’ moves by members of its MC to the private sector, and how it ensures compliance where its Ethics and Compliance Committee authorises a move but applies conditions on the individual and their activities.