Op 19 november 2003 opende de Europese Ombudsman een eigen-initiatiefonderzoek naar de integratie van personen met een handicap (OI/3/2003/JMA) en meer bepaald naar de maatregelen die de Europese Commissie doorvoert om te garanderen dat personen met een handicap geen discriminatie ondervinden in hun betrekkingen met de instelling.

Dit eigen-initiatiefonderzoek, waaraan alle betrokkenen konden meewerken, werd pas op 4 juli 2007 afgesloten. De Ombudsman kwam tot de conclusie dat de Commissie een aantal positieve maatregelen had genomen om ervoor te zorgen dat mensen met een handicap geen discriminatie ondervinden in hun betrekkingen met de instelling, waaronder maatregelen ter vereenvoudiging van de toegang tot informatie via de website van de Commissie en ter verbetering van de voorwaarden voor aanwerving en promotie. De Ombudsman benadrukte niettemin dat grotere inspanningen moesten worden gedaan om het personeel van de Commissie bewust te maken van de behoeften van mensen met een handicap. Aangezien de Commissie een aantal verbintenissen hieromtrent was aangegaan, besloot de Ombudsman echter dat verdere actie van zijn kant overbodig was.

De Ombudsman onderwierp ook de aanpak van de Commissie met betrekking tot de situatie van leerlingen met een handicap in de Europese scholen aan een kritisch onderzoek en kwam tot het besluit dat die aanpak tekortschoot. De Commissie had meer bepaald niet meegedeeld hoe en wanneer ze de resultaten van het nieuwe beleid van de Europese scholen betreffende de integratie van kinderen met speciale onderwijsbehoeften zou beoordelen. Om de evolutie van de situatie in de nabije toekomst te kunnen controleren, verzocht de Ombudsman de Commissie tegen eind 2007 verslag uit te brengen over de geboekte vooruitgang. De Ombudsman verbond zich ertoe dit verslag te publiceren op zijn website, zodat de burger zou kunnen kennisnemen van de inhoud ervan.

Op 21 december 2007 diende de Commissie haar verslag in over de integratie van kinderen met speciale onderwijsbehoeften in de Europese scholen. De Engelse versie van het standpunt van de Commissie kan nu worden geraadpleegd op de website van de Ombudsman; de vertaling ervan in de andere officiële talen van de EU volgt binnenkort. Op basis van de inhoud van dit verslag en rekening houdend met alle eventuele aantekeningen bij het verslag vanwege het publiek zal de Ombudsman oordelen of verdere actie moet worden ondernomen. Indien de Ombudsman bijdragen van burgers ontvangt, zal hij die eerst bestuderen en de Commissie vervolgens op de hoogte brengen van zijn conclusies door middel van een op zijn website gepubliceerde brief.