Αναζήτηση ερευνών

Η υπόθεση αφορούσε την πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα που περιείχαν συγκεκριμένες πληροφορίες οι οποίες αποκτήθηκαν μέσω της υπηρεσίας CleanSeaNet, ενός εργαλείου που χρησιμοποιεί ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) για να παρακολουθεί τη θαλάσσια ρύπανση. Η ενδιαφερόμενη, μια πλατφόρμα ερευνητικής δημοσιογραφίας, ενδιαφερόταν να πληροφορηθεί τα αποτελέσματα των ελέγχων για πιθανές πετρελαιοκηλίδες στην επιφάνεια της θάλασσας, ειδικότερα τα στοιχεία που αφορούσαν το έτος 2019. Ο EMSA υποστήριξε ότι οι φορείς προέλευσης των δεδομένων, οι εθνικές αρχές των παράκτιων κρατών, αντιτίθεντο στη δημοσιοποίησή τους.

Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια διαπίστωσε ότι βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα μια τέτοια αντίρρηση αφ’ εαυτής δεν δικαιολογεί την άρνηση της πρόσβασης. Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια επισήμανε ότι ο EMSA δημοσιοποίησε παρόμοια δεδομένα στο παρελθόν, καθώς και ότι τα αιτηθέντα δεδομένα αποτελούσαν περιβαλλοντικές πληροφορίες οι οποίες θα πρέπει να απολαύουν μεγαλύτερης διαφάνειας.

Ως εκ τούτου, η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια πρότεινε στον EMSA να επαναξιολογήσει το αίτημα υπό το πρίσμα της χορήγησης πρόσβασης στο κοινό. Ο EMSA αποδέχθηκε την πρόταση διακανονισμού και έχει πλέον δημοσιοποιήσει στον διαδικτυακό του τόπο εκτενείς πληροφορίες σχετικά με τις έρευνες του CleanSeaNet για πιθανές πετρελαιοκηλίδες και τα αποτελέσματα της επαλήθευσης για ολόκληρη την περίοδο μεταξύ 2015 και 2021. Η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια εκφράζει την ικανοποίησή της για τη θετική ανταπόκριση του EMSA στην πρόταση διακανονισμού και περάτωσε την υπόθεση.

Η υπόθεση αφορούσε την άρνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παράσχει στον ενδιαφερόμενο πρόσβαση σε έγγραφα σχετικά με τον έλεγχο της Επιτροπής και τη διοικητική έρευνα των ιρλανδικών αρχών, που οδήγησαν την Επιτροπή να ανακαλέσει το ιρλανδικό σχέδιο ελέγχου για τη ζύγιση των αλιευτικών προϊόντων. Η Επιτροπή υποστήριξε ότι η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων του ελέγχου ήταν ακόμη σε εξέλιξη και ότι η δημοσιοποίηση των εγγράφων θα υπονόμευε την προστασία του σκοπού των επιθεωρήσεων, των ερευνών και των ελέγχων.

Η Διαμεσολαβήτρια διαπίστωσε ότι οι ιρλανδικές αρχές δεν έχουν ακόμη εφαρμόσει τις συστάσεις της Επιτροπής και, ως εκ τούτου, δεν έχουν ακόμη αποκαταστήσει τις ελλείψεις που εντόπισε. Αυτό σημαίνει ότι η παρακολούθηση του ελέγχου βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. Δεδομένου ότι η Επιτροπή μπορεί να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ιρλανδίας εάν οι ελλείψεις αυτές δεν αντιμετωπιστούν επαρκώς, η Διαμεσολαβήτρια έκρινε εύλογο να επικαλεστεί η Επιτροπή γενικό τεκμήριο μη δημοσιοποίησης. Η Διαμεσολαβήτρια διαπίστωσε επίσης ότι τα επιχειρήματα του ενδιαφερομένου δεν αρκούν για να αποδείξουν ότι υπάρχει υπερισχύον δημόσιο συμφέρον για τη δημοσιοποίηση.

Βάσει των ανωτέρω, η Διαμεσολαβήτρια κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η άρνηση της Επιτροπής να παράσχει πρόσβαση του κοινού στα επίμαχα έγγραφα ήταν δικαιολογημένη και περάτωσε την έρευνά της διαπιστώνοντας ότι δεν υπήρξε κακοδιοίκηση.

The case concerned the European Commission’s failure to reply in time to a request for public access to documents concerning an audit on an external Italian fleet.

The Ombudsman found that the Commission had failed to respect the deadlines set in the EU legislation on public access to documents. She considered that the Commission’s performance in this case fell short of meeting the standards of a modern, citizen-friendly and transparent administration. However, since the Commission adopted a final decision in the course of the inquiry and as the Ombudsman is now examining, from a systemic perspective, the time taken by the Commission to deal with requests for public access to documents, she considered that no further inquiries were justified. She thus closed the inquiry.

H αναφορά αφορούσε τη διαφάνεια της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στο Συμβούλιο της ΕΕ, η οποία οδήγησε στην έκδοση των ετήσιων κανονισμών για τον καθορισμό των συνολικών επιτρεπόμενων αλιευμάτων (TAC) ορισμένων αποθεμάτων ιχθύων στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό για τα έτη 2017, 2018 και 2019. Η αναφορά υποβλήθηκε από την οργάνωση περιβαλλοντικού δικαίου ClientEarth.

Η ενδιαφερόμενη εξέφρασε ανησυχίες για το ότι το Συμβούλιο 1) παρέλειψε να καταγράψει τις θέσεις τις οποίες εξέφρασαν τα κράτη μέλη τόσο στο πλαίσιο των «προπαρασκευαστικών οργάνων» του Συμβουλίου που απαρτίζονται από δημόσιους υπαλλήλους και τους πρέσβεις των κρατών μελών, όσο και κατά τις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Υπουργών, 2) παρέλειψε να παράσχει έγκαιρη πρόσβαση σε νομοθετικά έγγραφα, με τρόπο προορατικό και κατ’ αίτηση, και 3) διαθέτει ελλιπές και δύσχρηστο μητρώο εγγράφων.

Η Διαμεσολαβήτρια εξέφρασε την άποψη ότι τα εν λόγω έγγραφα είναι «νομοθετικά έγγραφα», όπως ορίζονται στους κανόνες της ΕΕ σχετικά με την πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα. Επιπλέον, τα έγγραφα περιέχουν «περιβαλλοντικές πληροφορίες» κατά την έννοια του κανονισμού για την εφαρμογή της σύμβασης του Århus. Θα πρέπει να παρέχεται ευρύτερη και πιο έγκαιρη πρόσβαση σε τέτοιου είδους έγγραφα. Επίσης, η Διαμεσολαβήτρια έκρινε ότι το Συμβούλιο δεν απέδειξε ότι η δημοσιοποίηση των εγγράφων θα επηρέαζε, θα παρέτεινε ή θα περιέπλεκε σοβαρά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Ως εκ τούτου, η Διαμεσολαβήτρια διατύπωσε σύσταση, σύμφωνα με την οποία το Συμβούλιο θα πρέπει να δημοσιοποιεί προορατικά τα έγγραφα που σχετίζονται με την έκδοση του κανονισμού για τα TAC τη στιγμή που διανέμονται στα κράτη μέλη ή το συντομότερο δυνατόν μετά τη διανομή τους.

Το Συμβούλιο επέλεξε να μην συμμορφωθεί με τη σύσταση της Διαμεσολαβήτριας. Το γεγονός αυτό προκαλεί απογοήτευση. Επιπλέον, υποδηλώνει ότι το Συμβούλιο δεν έχει αντιληφθεί πλήρως την καθοριστική σύνδεση μεταξύ της δημοκρατίας και της διαφάνειας της λήψης αποφάσεων όσον αφορά ζητήματα με σημαντικό αντίκτυπο στο ευρύτερο κοινό. Αυτό αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία όταν η λήψη αποφάσεων αφορά την προστασία του περιβάλλοντος.

Η θέση του Συμβουλίου φαίνεται να συνίσταται στο ότι ένα βασικό δημοκρατικό πρότυπο —η νομοθετική διαφάνεια— πρέπει να θυσιαστεί στον βωμό του μεγαλύτερου, κατά την άποψη του Συμβουλίου, οφέλους που προκύπτει από την επίτευξη ομοφωνίας σχετικά με κάποιο πολιτικό ζήτημα.

Η Διαμεσολαβήτρια επιβεβαιώνει τόσο το πόρισμά της σχετικά με τη διαπίστωση κακοδιοίκησης όσο και τη σύστασή της.